سنگهای معدنی در صنعت ساخت و ساز نقش مهمی را ایفا کرده و مواد اولیه لازم برای راهسازی جادهها نیز به وسیله آنها تامین میشود. برای تولید شن و ماسه ابتدا سنگهای معدنی را از دل معادن و رسوب رودخانهها استخراج کرده و سپس آنها را طی فرآیندی آماده استفاده در صنایع دیگر میکنند. خطوط تولید شن و ماسه به تجهیزات مختلفی نیاز دارد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
- سنگ شکن فکی: اولین دستگاهی که در خط تولید شن و ماسه و سایر خطوط فرآوری مواد معدنی وجود دارد، سنگ شکن فکی است. این سنگ شکن توانایی خرد کردن انواع سنگها حتی سنگهای بسیار سخت را دارد و میتواند سنگهای بزرگ استخراج شده از معادن را به ذرات کوچکی تبدیل کند. عملیات خردایش در سنگ شکن فکی توسط یک فک ثابت و فک متحرک انجام خواهد گرفت؛ مواد ورودی بین این دو فک قرار گرفته و با حرکت فک متحرک به سمت فک ثابت خرد میشوند.
- سنگ شکن کوبیت یا ضربهای: دومین دستگاهی که در تمامی خطوط تولید شن و ماسه وجود دارد، سنگ شکن کوبیت یا ضربهای است. در این سنگ شکن عملیات خرد کردن سنگها با کمک چکشها انجام خواهند گرفت؛ به همین دلیل نام ضربهای را به خود گرفته است. مواد ورودی پس از ورود به داخل سنگ شکن ضربهای، با یک روتور مواجه میشوند که از 2 الی 6 ردیف چکش تشکیل شده است. این چکشها با وارد کردن ضربه، سنگها را به سمت سندان هدایت کرده و به دلیل شدت ضربه، آنها را قطعات ریز تقسیم میکنند. سپس سنگها در داخل سندان با بغل بند و چکشهایی روبهرو میشوند که این چکشها دوباره با وارد کردن ضربه، سنگها را کوچک خواهند کرد. این ضربات تا حدی ادامه خواهند داشت که سنگ به اندازه مورد نظر کارفرما برسد. پس از اینکه سنگها به انداز تعیین شده رسیدند، توسط دهانه خروجی به بیرون سنگ شکن هدایت میشوند.
- ماسه ساز خرگوشی: در کارخانجات تولید شن و ماسه معمولا ماسه ساز خرگوشی به چشم میخورد. این ماسه ساز، سنگهای خروجی از سنگ شکنهای مراحل قبل را به قطعات بسیار ریزی تبدیل میکند. برخی از صنایع به شن و ماسههای کوچکتری نیاز دارند و در این شرایط با کمک ماسه ساز خرگوشی میتوانند ابعاد سنگها را تا حد زیادی کاهش دهند.
- ماسه ساز راک اند راک: برای تولید شن و ماسههایی با ابعاد 0 تا 6 میلیمتر از ماسه ساز راک اند راک استفاده میکنند. در این ماسه ساز، سنگها بر اثر برخورد با یکدیگر خرد شده و خروجی نهایی هم شن و ماسهای یکدست و یک اندازه خواهد بود. سرعت بالای روتور ماسه ساز راکاندراک و برخورد مداوم سنگها، باعث ریز شدن سنگها تا این اندازه میشود.
- سرند: برای جدا سازی ناخالصیهای موجود در مواد معدنی یا محصولات تولیدی کارخانه، از سرند بهره میبرند. سرندها وظیفه دانه بندی سنگها را برعهده داشته و توانایی تفکیک سنگها بر اساس اندازههای مشخص را دارد. به طور مثال سرند چهار طبقه میتواند سنگهای درشتتر را از سنگهای کوچکتر جدا کرده و چهار اندازه مخلتف سنگ را از یکدیگر متمایز سازد.
- ماسه شور: به منظور جدا سازی گرد و غبارهای موجود بر روی شن و ماسهها، سنگهای خروجی را با ماسه شور میشویند تا تمامی خاکهای موجود بر روی سطح سنگها، زدوده شود. برخی از کارخانجات از خشک کن هم استفاده میکنند که در مرحله بعد از ماسه شور قرار گرفته و وظیفه خشک کردن مواد خروجی از ماسه شور را بر عهده دارد.
- نوار نقاله: استفاده از نوار نقاله تنها محدود به خطوط تولید شن و ماسه نیست و تقریبا در هر کارخانهای میتوان یک نوار نقاله پیدا کرد. نوار نقاله باعث جابجایی سریع و راحتتر محصولات شده و ریسک وارد شدن خسارت به نیروی انسانی یا محصولات را تا حد زیادی کاهش میدهد. نوار نقاله را میتوان حتی در تولیدیهای کوچک هم نصب کرد و انعطاف پذیری بسیار بالایی دارد.