معرفی صنایع دستی کاشان

کاشان شهری تاریخی هست که مرکز شهرستان هست و بخشی از استان اصفهان محسوب می‌شود.این شهر در مرکز ایران واقع شده‌هست. کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمؤمنین هست. این شهر دارای بیش از ۷٬۵۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران هست.

کاشان اولین سکونت گاه جمع نشینی و شهرنشینی بشر روی کره خاکی با نام تمدن سیلک بوده و اولین تمدن آریایی و اولین گویش و گویش و زبان آریایی و پارسی کنونی از این تمدن و این شهر بوده‌هست.

قالی کاشان :

شهر کاشان زمینه ای طولانی در بافت قالی دارد و حدود یک سوم از ساکنان آن در صنعت قالی بافی مشغولند. نقوش گل، برگ، شاخه های درختان، حیوانات، یا وقایع و شخصیت های تاریخی نقوش قالی کاشان را شکل می دهند و برای رنگ نخ ها از ریشه روناس، پوست گردو، پوست انار و برگ درخت مو استفاده می کنند. مهارت های سنتی قالی بافی از مادران و مادربزگ ها به دختران منتقل می شود و مردان نیز آن را فرا می گیرند. بد نیست بدانید که مهارت قالی بافی کاشان در لیست میراث معنوی یونسکو قرار دارد و دارای بها جهانی هست. سازمان یونسکو، مهارت های سنتی قالی بافی کاشان را انعکاس‌یافته کننده خلاقیت انسانی و تنوع فرهنگی اجتماع ایرانی می داند.

شَعربافی یا شربافی :

شَعربافی یا شربافی یکی از صنایع دستی کاشان هست .شعر بافي همان پارچه بافي هست كه جولائي نيز گفته مي شود . در فرهنگ فارسي شعر به معناي موي باريك و موي انسان يا حيوان مي باشد و به بافنده اين كار موباف میگويند . تاريخ دقيق اولين دستگاه بافندگي معلوم نيست . شايد بتوان گفت ، هنر پارچه بافی در ايران قدمت چندين ساله دارد . پارچه هاي شعر بافي كه در كاشان توليد مي شود بيشتر به مناطق غرب و كرد نشين كشور فرستاده می شود و دارای ابعاد مختلفي هست . به دليل بافت آسان آن می توان قدمت آن را بسيار دورتر از ديگر بافته ها دانست .نقشهٔ خاصی برای بافت شَعربافی وجود ندارد و به دو شیوه آسان و میله‌ای (راه‌راه) بافته می‌شود. شعر آسان را بیشتر به رنگ‌های بنفش، زرشکی، مشکی، زرد، بادنجانی، سبز، گلی برای لباس زنان و شعر میله‌ای را به شکل سیاه و سفید به عرض ۲ متر و طول ۱٫۵ متر برای لباس مردان می‌بافند. رسم هست که نام بافنده با نشان طلایی در سر و ته پارچه درج شود. گفتنی هست که در گذشته، (تا حدود ۵۰ سال پیش) بافندگی با دستگاه شعربافی، بینهایت دشوار بوده و تنها از عهده جوانان بر می‌آمده‌هست. اما یکی از شَعربافان قهار آن دوران به نام حاج حبیب الله خادم تکه‌ای را به این دستگاه افزایش می‌کند که کار با آن را بینهایت آسان تر می‌نماید.

مخمل بافی :

مخمل پارچه ای هست پرزدار و ابریشمی كه در انواع مختلف تولید می شود كه حاوی مخمل آسان، مخمل موجدار و مخمل نقش بازي كردن برجسته كه زیباترین نوع آن با طرح و نقش بازي كردن برجسته هست كه از آن برای دوخت لباس، جلد قرآن، سجاده و جانماز استفاده می شود.

پارچه‌های زربافی :

زری بافی نیز همانند شعربافی یکی از هنرهای بینهایت قدیمی در کاشان می‌باشد. البته آثاری که از این هنر بدست می‌آید معمولا دارای ارزش زیادی بوده و بینهایت گرانبها محسوب می‌شوند. بطورکلی زربافت به پارچه‌ای گفته می‌شود که تارهای آن از جنس ابریشم خالص بوده و پودها نیز از نخ گلابتون هستند. این نوع نخ رنگی طلایی دارد و به همین علت اگر نگاهی به این آثار داشته باشید قطعا مجذوب زیبایی آنها خواهید شد. البته اگر علاقمندید تا اطلاعات بیشتری در خصوص این هنر بدست آورید و یا بازدیدی از آثار منحصربفرد زری بافی داشته باشید، می‌توانید به مرکز هنرهای سنتی کاشان که در خیابان غیاث الدین جمشید واقع شده هست سری بزنید.

سفال کاشان :

از هنر های باستانی در دیار کاشان هست که قدمت 7 هزار ساله دارد. در واقع سفال گری از کهن ترین هنر های بشر هست، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه هنر سفال گری از کاشان پا بر صحنه وجود نهاده هست. سفال  های کاشان در طرح و نقش بازي كردن های مختلفی عرضه می شوند.

گلیم و جاجیم کاشان

گلیم دست‌بافته‌ای پشمی هست که بردار بافته می شود و از آن به عنوان قالی استفاده می کنند. جاجیم یک زیرانداز هست که کرک ندارد و می توان دو روی آن را مورد استفاده قرار داد.

معرق چوب :

هنری هست كه نسبت به دیگر صنایع دستی از زمینه كمتری بهره‌مند بوده، انواع معرق چوب با شیشه و چرم هست؛ یك كارگاه معرق چوب در مركز هنرهای سنتی كاشان مشغول به تلاش هست، از قطع‌کردن و در كنار هم قرار دادن چوب های رنگی تابلوهای بینهایت نفیسی ساخته می شود.

کاشی کاشان :

کاشی سازی هم از صنایع قدیمی کاشان هست. این کاشی ها علاوه بر اینکه در بناهای مختلف برای پوشش دیوارها و تزیینات به کار می روند، می توانند زینت بخش منزل شما نیز باشند. قطعات کوچک کاشی های رنگی و منقوش می توانند جای تابلو روی دیوارتان را بگیرند.

گیوه نَشَلجی :

«گیوه نَشَلجی» یکی از معروف‌ترین صنایع دستی منطقه کاشان هست.  روستای نَشَلج در ۴۵ کیلومتری کاشان و در مسیر جاده کاشان به مشهد اردهال قرار گرفته هست. در تهیه گیوه نَشَلجی مردان تخت گیوه را می‌کِشند و زنان رویه گیوه را می‌بافند. پارچه، کتیرا و پوست و اندام گاو از مهمترین وسیله تهیه تخت گیوه هستند. اندازه گیوه با کم و زیاد کردن فتیله‌های پارچه‌ای معین‌کردن می‌شود. پس از تهیه تخت گیوه، تَخت‌کِش‌ها آن‌را به زنان گیوه چین می‌سپارد تا زنان رویه گیوه را ببافند.